Dieta 1000 kcal
Założenia:
Dieta jest najbardziej znana i najbardziej polecana jako skuteczny sposób odchudzania. Na początku zanim na dobre zaczniesz stosować dietę najpierw przez tydzień zapisuj wszystko co zjadasz, każdy posiłek i przekąskę. W diecie tej zaleca się zmniejszenie ilości produktów zawierających tzw. "puste kalorie" i "bomb kalorycznych", czyli duże ilości tłuszczu, słodycze, tłuste mięsa, wędliny i sery (szczególnie żółte), piwo, alkohol. Wszystko krój na cienkie plasterki - stwarza to pozory obfitości. Wyłącz ostre przyprawy, pobudzają apetyt. Jedz na małych talerzykach, oszukasz wzrok. Po każdym kęsie odkładaj kanapkę na talerzyk. Sięgnij po nią gdy będziesz mieć puste usta. Wypij szklankę wody przed posiłkiem. Jedz powoli i dokładnie przeżuwaj. Nie zjadaj czegoś tylko dlatego, że mogłoby się zmarnować. Usuwaj skórkę z drobiu. Śmietanę zastępuj kefirem lub jogurtem. W przybliżeniu tak powinien wyglądać "rozpis" kaloryczny posiłków:
I śniadanie - 250 kcal,
II śniadanie - 100 kcal,
Obiad - 350 kcal,
Podwieczorek - 100 kcal,
Kolacja - 200 kcal

Dieta Diamondów
Założenia:
Dieta ta została opracowana przez Marylin i Harveya Diamondów z Instytutu Zdrowia w Santa Monica w Stanach Zjednoczonych. Jej podstawą są warzywa i owoce w różnej postaci, które dostarczają mnóstwo witamin i minerałów. Dzięki temu oprócz zrzucenia zbędnych kilogramów, można stosując dietę Diamondów poprawić wygląd skóry, paznokci i włosów. W pierwszym tygodniu stosowania kuracji można stracić nawet po 0,5 kg dziennie. W następnych tygodniach kuracji tempo chudnięcia jest wolniejsze - do 2 kg tygodniowo. Podczas tej diety nie trzeba liczyć kalorii, należy jednak trzymać się zasady, że 60% energii dostarczanej przez pokarm ma pochodzić z węglowodanów, 30% z białka i tylko 10% z tłuszczu. Ponadto nie należy łączyć w jednym posiłku produktów wysokobiałkowych z bogatymi w skrobię (węglowodanowych). Trzeba też przestrzegać odpowiednich pór spożywania określonych produktów, tzn. węglowodany jeść na śniadanie i obiad, zaś białko na kolację. Poprawia to trawienie i przyspiesza metabolizm. Rano należy wypić szklankę świeżo wyciśniętego soku owocowego, trzeba całkowicie wyeliminować z diety cukry proste i alkohol. Codziennie powinno się zjeść co najmniej 2 porcje owoców, przy czym melony i arbuzy należy jeść przed innymi owocami i raczej unikać bananów. Pomiędzy posiłkami można pogryzać orzechy, jabłka, marchew, ananasy. Pić można tylko między posiłkami.

Dieta wysokoenergetyczna (dla szczupłych)
Założenia:
W czasie kiedy większość ludzi będących na różnorodnych dietach walczy z nadwagą, jest grupa ludzi, która postępuje odwrotnie i próbuje przybrać na wadze. Podwyższenie wagi w zdrowy sposób (poprzez wzrost tkanki mięśniowej, a nie tłuszczowej !) jest procesem wolnym. Aby zyskać 0,5 kg na tydzień, będzie potrzebne konsekwentne spożywanie co najmniej 500 kcal dziennie więcej. Ta wielkość kalorii może być zmienna, ponieważ na przemianę materii mają wpływ: wielkość powierzchni ciała, temperatura, poziom hormonów (nadczynność tarczycy), wiek, płeć, kondycja układu nerwowego, stan fizjologiczny, spożywanie kawy, herbaty i papierosy, no i oczywiście czynniki genetyczne. Biorąc pod uwagę powyższe czynniki, trzeba być świadomym, że nie jest to proste.
Każdy, kto chce przybrać na wadze, w pierwszej kolejności, przez 7 dni powinien dokładnie zapisywać co i ile spożył i pił, liczyć dokładnie spożyte kalorie, pamiętając o tym, że ma to być normalny "żywieniowy" tydzień. Przez te 7 dni codziennie rano na czczo i wieczorem zapisywać wagę i odnotowywać ewentualne wahania wagi i korelację z przyjmowaną dzienną ilością kalorii. Zapisywanie ilości spożytych kalorii pozwoli oszacować, jakiej ilości kalorii będzie trzeba zapewnić, aby przybrać na wadze. Do otrzymanego dziennego średniego spożycia kalorii należy dodać około 500 kcal dziennie. Jeżeli po okresie 2 miesięcy nie nastąpiło zwiększenie wagi należy zwiększyć liczbę przyjmowanych kalorii o 250 kcal.
Aby przybrać na wadze trzeba przestrzegać stosować się do kilku ważnych zasad:
- Jeść konsekwentnie, każdego dnia trzy podstawowe posiłki plus dwa lub trzy dodatkowe posiłki przekąskowe. Nie można pomijać żadnego z posiłków. Przez rozszerzenie "programu" posiłków do 5-6, nie będzie trzeba spożywać posiłków na "siłę" i dodatkowo nie będzie czuło się "napchania". Często jest tak, że przyjmuje się tylko 2-3 obfite posiłki dziennie, które tylko niepotrzebnie obciążają układ trawienny. Ostatni posiłek - przekąskę powinno przyjmować się możliwie jak najpóźniej, tak aby nie zakłócało to snu i problemów z zaśnięciem. Nie powinno robić się dłuższych przerw między posiłkami niż 4 godziny.
- Zamiast wody do picia spożywać, szczególnie po wysiłku fizycznym duże ilości pokarmów płynnych - gęste soki owocowe i warzywne i napoje mleczne (najlepiej fermentowane). Soki owocowe i warzywne (0,5 szklanki przed posiłkiem pobudza apetyt). Zawarta w nich woda aktywuje mięśnie. Polecana jest też szczególnie na wieczór melisa, która uspokaja i spowalnia przemianę materii.
- Wzmożyć wysiłek fizyczny, aby stymulować rozwój tkanki mięśniowej. U ludzi szczupłych z natury ćwiczenia fizyczne powodują utratę wagi, a nie przybieranie, ale pobudzają za to apetyt, przez co dodatkowo można jeszcze zwiększyć ilość spożywanych kalorii. Ćwiczenia powodują również większe pragnienie, co łatwo można wykorzystać do spożywania gęstych soków owocowych i warzywnych i napojów mlecznych.
- Aby przybrać na wadze trzeba wykazać się cierpliwością, jednak im wolniej, ale systematyczniej będzie się przybierało na wadze tym bardziej prawdopodobniej nowe kilogramy będą zamieniać się na tkankę mięśniową, a nie na tłuszczową.
- Spożywanie większej ilości tłuszczu generalnie wpływa na przyrost wagi, ale spożywanie dużej ilości tłuszczów pochodzenia zwierzęcego jak: masło, tłuste sery, tłusta śmietana, tłuste mięso a także fast-foody może prowadzić do zwiększenia poziomu cholesterolu, dlatego powinny być spożywane w umiarkowanych ilościach. Korzystne jest natomiast spożywanie nienasyconych tłuszczów pochodzących z oliwek, oliwy, ryb morskich, awokado, orzechów.
- Słodycze, które również wpływają na przyrost wagi, powinny być zastąpione słodkościami o większej wartości odżywczej (ze względu na zawartość witamin, soli mineralnych, potrzebnych do zdrowego przybrania na wadze) tj: gęste soki owocowe i warzywne, napoje mleczne, muesli, miód, orzechy, bakalie, suszone owoce.
- Unikać kofeiny i nikotyny ponieważ są one stymulatorami metabolizmu, powodując, że spala się kalorie w szybszym tempie.
- Odpoczynek, relaks, ćwiczenia fizyczne są czynnikami, które pośrednio wpływają na przyrost wagi. Stres i napięcie układu nerwowego są czynnikami, których powinno się unikać.
Produkty zalecane w diecie (dodatkowe):
- Makarony (gotowane na półtwardo), ryż brązowy (naturalny),
- Pieczywo ciemne z pełnego przemiału, razowe, pumpernikiel,
- Muesli, płatki, orzechy, rodzynki, słonecznik, pestki dyni, bakalie
- Suszone owoce (morele, banany, papaja, jabłka, śliwki, figi, daktyle),
- Owoce: ananas, banany, grejfruty, awokado, truskawki,
- Gęste soki owocowe i warzywne, nektary,
- Napoje mleczne: kefiry, jogurty, kwaśne mleko, mleko acidofilne,
- Napój z melisy
- Warzywa: groszek, kukurydza (unikać z puszek), ziemniaki, groch, fasola, marchew, kabaczki, oliwki, wszystkie pozostałe warzywa strączkowe,
- Krakersy,
- Miód,
- Ryby morskie,
- Oliwa z oliwek,
- Drób, wołowina.

Dieta śródziemnomorska
Założenia:
Położenie geograficzne Grecji, Włoch, Hiszpanii i południowej Francji w rejonie Morza Śródziemnego, w ciepłym i wilgotnym klimacie, w znaczący sposób wpłynęło na nawyki żywieniowe mieszkańców tych krajów i to jak wykazały badania naukowe - z dobrym dla ich zdrowia skutkiem. Odnotowuje się tam najmniej przypadków choroby niedokrwiennej oraz zawałów serca. Średnia długość życia jest w tych okolicach najdłuższa. Mimo to dieta śródziemnomorska nie jest wcale uboga w tłuszcze, w rzeczywistości mieszkańcy tych krajów jedzą dużo więcej tłustych potraw niż Polacy czy pozostali Europejczycy. Istnieje jednak wielka różnica w rodzaju spożywanych tłuszczów - w diecie tej ponad 3/4 kalorii, dostarczanych przez lipidy pochodzi z oliwy, zawierającej jednonienasycone kwasy tłuszczowe. Tłuszczu zwierzęcego jest natomiast bardzo niewielu, poza korzystnym dla zdrowia tłuszczem rybim, dostarczającym kwasów omega-3. Naukowcy uważają, że to właśnie spożywanie nienasyconych tłuszczów, jako głównego składnika diety, jest tym czynnikiem, który oddala ryzyko zgonu z powodu różnych chorób. Nie należy się więc dziwić, że oliwa jest niekiedy nazywana eliksirem młodości". Oliwa z oliwek stanowi podstawowe źródło tłuszczu w diecie śródziemnomorskiej. Zawarte w niej jednonienasycone kwasy tłuszczowe mają działanie przeciwmiażdżycowe, dostarcza ona również ważnego antyoksydantu, jakim jest witamina E. Ostatnio stwierdzono, że oliwa z oliwek zawiera też wiele innych związków o charakterze antyoksydacyjnym. Warto nadmienić, że zbliżone do niej właściwości ma także popularny u nas olej rzepakowy bezerukowy, który zawiera większe ilości witaminy E. Wyjątkowe miejsce w diecie śródziemnomorskiej zajmują ryby morskie i owoce morza. Produkty te są również bardzo bogatym źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych, a także białka, np. 100 gramowy filet zaspokaja połowę dziennego zapotrzebowania organizmu na ten składnik. Jest to ponadto białko lepiej przyswajalne niż pochodzące z wołowiny, wieprzowiny czy baraniny. W rybach znajduje się też wiele wapnia i fosforu, potrzebnych do utrzymania w dobrym stanie kości. Wyjątkowo cenny jest jod - bez niego nie mogłaby funkcjonować tarczyca. Trzeba jednak wiedzieć, że jod zawierają tylko morskie gatunki ryb. Z kolei owoce morza - ostrygi, kraby, małże, krewetki - są bogatym źródłem cynku, poprawiającego pracę całego systemu nerwowego. Dieta śródziemnomorska bazuje na dużych ilościach gotowanych i surowych warzyw oraz owoców, ponadto na pełnoziarnistym pieczywie, kaszach i makaronach. Występuje w niej dużo potraw z całymi ziarnami zbóż, orzechami i warzywami strączkowymi, które są znakomitym źródłem błonnika pokarmowego, chroniącego przed nowotworem jelita grubego. Stosunkowo niewiele je się mięs, zwłaszcza czerwonego (do 3-4 posiłków w tygodniu), przy jednoczesnym zwiększeniu spożycia ryb, głównie morskich oraz drobiu. Ponadto potrawy są często przyprawiane dużą ilością czosnku i cebuli, znanych ze swoich właściwości przeciwbakteryjnych i obniżających ciśnienie krwi. Niewiele u używa się soli, za to mnóstwo przypraw, w tym bazylię, rozmaryn, oregano, tymianek, szałwię, kminek, z których wiele zawiera silne przeciwutleniacze, chroniące przed miażdżycą. W diecie śródziemnomorskiej spożywa się średnią ilość produktów mlecznych, głównie w postaci chudych twarogów i jogurtów. Dopuszcza ona picie umiarkowanych ilości wina. Przy czym naukowcy już dawno dowiedli, że najbardziej korzystne jest wino czerwone, posiadające szczególne działanie przeciwzakrzepowe i przeciwmiażdżycowe. Ponadto należy pić duże ilości wody mineralnej, najlepiej niegazowanej. Dieta śródziemnomorska pozwala utrzymać prawidłową masę ciała, nie jest ciężkostrawna, ponieważ mięso występuje w niej w ograniczonej ilości, a ponadto obce jest jej zagęszczanie zup i sosów śmietana lub mąką. Potrawy przygotowuje się w wodzie i na parze, piecze w folii, na ruszcie oraz grilu. Należy jednak unikać smażenia w wysokich temperaturach i nigdy nie używać powtórnie tej samej oliwy. Warzywa są spożywane w postaci gotowanej oraz co jest jeszcze korzystniejsze dla zdrowia - na surowo. Sałatki podaje się jako dodatek, ale też często jako osobne danie. Często można usłyszeć opinie, że dieta śródziemnomorska, ze względu na dużą zawartość węglowodanów (np. makaronu) nie pozwala schudnąć. Nie jest jednak prawdą. Makaron z warzywami, a nawet chudą rybą czy drobiem nie tuczy. Niebezpieczny staje się dopiero w towarzystwie tłustego sosu. Stosowany w regionie Morza Śródziemnego model odżywiania jest uważany za najzdrowszy wśród diet naturalnych. Wiele badań wykazało, że dieta ta wywiera znaczący wpływ na zmniejszenie zagrożenia chorobami, powstającymi na tle wadliwego żywienia. Dieta śródziemnomorska stosowana w odpowiednich proporcjach, dostarcza wystarczających ilości energii białka, tłuszczu, wszystkich witamin i składników mineralnych oraz błonnika, choć niektórzy dietetycy zwracają uwagę, że tworzą ją produkty z mała ilością bardzo potrzebnego organizmowi kwasu foliowego i cynku. Stopniowe wprowadzenie tej diety w rodzinie, od najmłodszych lat, może stanowić istotny elementy prewencji chorób, powstających na tle wadliwego żywienia, w tym przede wszystkim choroby niedokrwiennej serca i nowotworów. Osoby dorosłe mogą stosować dietę śródziemnomorską przez całe życie. Dostarcza ona więcej białek pochodzenia roślinnego niż zwierzęcego, co jest ze wszech miar korzystne. Dużo w niej warzyw i owoców, dzięki czemu zapewnia potrzebną ilość witamin oraz minerałów. Przygotowanie posiłków nie wymaga jakichś szczególnych zabiegów. Ten sposób odżywiania jest bardzo korzystny dla naszego zdrowia, stąd warto go propagować jako doskonałe uzupełnienie ćwiczeń fizycznych. Aby pozbyć się nadwagi, dzienny jadłospis powinien dostarczać (w 5 posiłkach) najwyżej 40 g tłuszczu i 1200 kcal.

Żywienie i diety:
Jednym z najważniejszych czynników decydujących o naszym zdrowiu jest prawidłowe odżywianie. Prawidłowe - tzn. takie, przy którym organizm nasz otrzymuje z pokarmem, w odpowiedniej ilości, wszystkie niezbędne dla człowieka składniki odżywcze, tzn. białko, węglowodany, tłuszcze, witaminy, składniki mineralne, a także błonnik (włókno pokarmowe) oraz oczywiście wodę, bez której nie mogłyby zachodzić podstawowe procesy życiowe.

Prawidłowe ilości składników pokarmowych oraz ich proporcje są różne w zależności od wieku, stanu zdrowia, trybu życia i innych okoliczności. Szczególne zalecenia dotyczące zdrowego żywienia dotyczą np. dzieci, młodzieży, kobiet w ciąży i kobiet karmiących, a także osób w wieku starszym. Podobnie specjalne zalecenia żywieniowe mogą dotyczyć osób chorych. W takich przypadkach prawidłowe żywienie może w znaczącym stopniu wspomagać leczenie farmakologiczne, zaś niewłaściwe - pogarszać stan zdrowia, zwłaszcza wtedy, gdy błędy żywieniowe odgrywały istotną rolę w etiopatogenezie danej choroby.

Jednym z najbardziej spektakularnych przejawów nieprawidłowego odżywiania się jest nadwaga, a tym bardziej otyłość, będąca wynikiem nadmiaru pobieranej z pokarmem energii w stosunku do energii wydatkowanej przez organizm. Nadwaga, stanowiąca m.in. czynnik ryzyka chorób układu krążenia i cukrzycy typu 2, jest uważana za jedno z najpoważniejszych niebezpieczeństw zagrażających populacji ludzkiej, zwłaszcza w krajach wysokorozwiniętych. Zgodnie z zaleceniami WHO (Światowej Organizacji Zdrowia) walka z nadwagą i otyłością ma być w najbliższej przyszłości jednym z ważniejszych zadań lekarzy.


autor Grażyna Kramarczyk